Su ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılan Su Sondaj Kuyularına (10 metreden daha derin olanlara) D.S.İ. 167 sayılı Yer altı Suları Hakkındaki Kanun gereği Yeraltısuyu (YAS) Arama ve Yeraltısuyu (YAS) Kullanma Belgesi (Ruhsatı) alınması zorunludur.
Aynı kanuna göre 10 metre ve daha sığ olan kuyular için herhangi bir ruhsat alınmasına gerek yoktur. KESON olarak adlandırılan bu kuyular ruhsata tabi değildir. Fakat keson kuyusu nedeniyle elektrik almak isteyen kişiler Devlet Su İşleri (DSİ)'ye başvurup keson kuyuları ile ilgili işlem yaptırmaktadır.
Sondaj projelerinde arazinizde gerekli çalışmayı yapabilmek, açılan kuyu üzerinde hak sahibi olabilmek ve kuyuyu ihtiyaçlarınız doğrultusunda işletebilmek için Devlet Su İşleri tarafından onaylanmış, belirli bir formatta hazırlanan belgelere kuyu ruhsatı adı verilir.
Arama ve kullanma ruhsatı adı altında düzenlenen bu ruhsatlar kuyunuzun açılması ve tamamlanması işlemlerinin sorumlu bir mühendis kontrolünde yapıldığının göstergesidir.
Yine kuyu ruhsatları, açılan kuyunun uygun proje koşullarında optimum verim dikkate alınarak gerçekleştirildiğini göstermektedir.
Derinliği 10 metreden fazla olan kuyular için ruhsat alınmadan yapılan çalışmalar kaçak kuyu statüsüne girdiğinden, bu kuyular görevliler tarafından veya herhangi bir ihbar sonucunda tespit edilip para cezası ve (kuyu sondaja kapalı saha sınırları içerisinde ise) kuyunun kapatılması işlemlerine tabi tutulmaktadır.
Su Sondajı Kuyusu açılmadan önce Yer altı Suyu Arama belgesi alınır. Sondaj Kuyusunun açılması işlemi Arama belgesi alındıktan sonra başlanır. Bu belgenin geçerlilik süresi 1 yıldır. Bu süre içinde kuyuların açılması gerekir.
Yukarıdaki Belgeleri almayanlar kaçak kuyu açtıklarından dolayı gerek kuyuyu açarken gerekte açtıktan sonra kanunu işleme tabii tutulurlar. Kuyu açılırken veya açıldıktan sonra D.S.İ. ekipleri, Jandarma, Zabıta ya da Muhtarlıklar müdahil olup gerekli işlemleri yaparak D.S.İ.'nin bölge müdürlüklerine kanunu olarak bildirirler. Sonra kanuni olarak belli olan miktarda ceza ödenir ve yeniden kuyu ruhsatları alınır ya da kuyu kapatılır.
Yukarıdaki ruhsatların verilmesinin amacı Yer Altındaki suların D.S.İ.tarafından ne kadar kullanılıp kullanmayacağını kontrol altında tutmak istemesi ile ilgilidir. Sondaja açık olan her yere bu belgeler D.S.İ. tarafından verilmektedir.
