Çalışma psikolojisinin bir dalı olan psikoteknik değerlendirme, sürücünün belirli bir işteki yeterliliğinin ortaya konması maksadıyla, beden ve zihin ile ilgili özelliklerinin testler aracılığıyla ölçülmesidir. Başka bir deyişle psikoteknik değerlendirme, bireyin belirli bir işe uygun olup olmadığını anlamaya yönelik olarak tasarlanmış bir inceleme-değerlendirme yöntemidir. 

Kişinin belirli bir işe uygun olup olmadığını test etmek amacıyla simülatör ve psikolog eşliğinde Sağlık Bakanlığı denetiminde yapılan ve 1 saat süren değerlendirme sonucu verilen karar raporuna psikoteknik rapor denir. Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ne göre bu raporun her 5 yılda bir ilgili sağlık kuruluşundan alınması zorunludur.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ne göre Psikoteknik Raporu’nu Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında çalışan ve çalıştırılan sürücülerden; kullandığı taşıta uygun sürücü belgesi olan, ilgili mevzuata göre mesleki yeterlilik belgesine sahip olan, otobüs kullanacaklar için 26 yaşından gün almış ve 63 yaşından gün almamış olan, tehlikeli madde taşımacılığı yapan sürücülerin ilgili mevzuata göre eğitim aldıklarına dair belgeye sahip olan, uyuşturucu, silah, insan, gümrük kaçakçılığı ve terör örgütü suçlarından hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü olmayan sürücüler alabilir.

Bu raporla birlikte sürücülerin zihinsel özelliklerinin (algı, dikkat, hafıza, muhakeme), psikomotor yeteneklerinin ve becerilerinin (göz, el, ayak koordinasyonu ve tepki hızı), davranış ve tutumlarının, alışkanlık ve kişilik özelliklerinin (saldırganlık, sorumluluk, kendini kontrol edebilme ve risk alma) ölçülmesi amaçlanır.

Bu rapor, psikolojik yetersizlikleri nedeniyle trafikte tehlike yaratacak sürücülerin teşhis edilmesine, sürücülerin kişisel beceri ve tutumlarına ilişkin farkındalık sağlamalarına, trafikte seyahat eden halkı tehlikelerden korumaya ve uzun vadede risk altındaki sürücülere davranışlarını değiştirme şansı verecek çeşitli rehabilitasyon programları oluşturarak toplumun sürücülük kültürünü iyileştirmeye yardımcı olur.

Psikoteknik Belgesi Ne İşe Yarar?

4925 Sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliğie göre sürücülerde aranan şartlardan birisi Src Belgesi ve Psikoteknik Değerlendirme Raporuna sahip olunmasıdır. Yani, sürücüler src belgesi ve psikoteknik belgesine sahip olmaları gerekmektedir. Bunun yanında aşağıdaki sebepler doğduğunda da psikoteknik belgesi alınmalıdır.

Ehliyetin yasal nedenlerle geri alınması halinde, tespit edilen kural ihlallerinin sürücülük için gerekli yetenek ve becerilerin eksikliğinden kaynaklanıp kaynaklanmadığına ilişkin bir sonuca varılması amacıyla

Sürücü olması uygun olmayan kişilerin belirlenmesi amacıyla

Mesleği sürücülük olan kişilerin çalışmaya devam ettikleri sürücülük açısından uygun olup olmadıklarının belirlenmesi amacıyla

Yüksek sürücülük performansı gerektiren alanlar için sürücü seçimi amacıyla (ağır vasıta sürücülüğü, uzun yol sürücülüğü, yolcu taşımacılığı gibi)